Taşa Bağlarım Zamanı
Ahmet Ada (1947 Ceyhan)
_______________________________________________________________________
Ahmet Ada, 20 Mayıs 1947’de Ceyhan’da doğdu. Şair, yazar. Nazire Ada ile Ahmet Ada’nın oğlu. İlk ve orta okulu Ceyhan’da okudu, ailesinin maddi sıkıntısı nedeniyle Ceyhan Lisesi’ni ikinci sınıfta terk etmek zorunda kaldı (1965). Devlet Su İşleri Ceyhan Şubesi (1967-69), Marangozlar İstihlak Kooperatifi (1971-87) ve otomobil ticareti ile uğraşan bir özel şirkette (1989-93) çalıştıktan sonra emekli oldu. TYS üyesi. 2002 yılında Mersin’e yerleşti. İlk şiiri “Tabuttur Kitaplar” ve Hilmi Yavuz’un şiiri üzerine bir çözümleme denemesi olan ilk yazısı “Hilmi’nin Çocukluğu” 1966’da Soyut dergisinde çıktı. Şiirlerini ve yazılarını Yeni Dergi, Papirüs, Varlık, Gösteri, Adam Sanat, Milliyet Sanat, Islık, Yaratım, Kitap-lık, Le poete travaille, Yom, Heves, Şiir-lik, Eski, Agora, Ünlem, Dize, Ada, Geceyazısı, Sonsuzluk ve Bir Gün, Cumhuriyet Kitap, Radikal Kitap dergilerinde yayımladı. Bazı şiirleri Almanca’ya, Fransızca’ya, İngilizce’ye çevrildi.
1980’li yıllar şiirinin önemli bir temsilcisi olarak tanındı. Şiirlerinin İkinci Yeni şiir havzasından beslendiği gözlense de kendine özgü lirik bir şiir kurdu. Gerçekçi tutumlardan beslenen, destansı, lirik, hüzünlü ve incelikli şiirler yazdığı eleştirmenlerce kabul edildi. Son dönem yazdığı şiirlerle, modern şiirin biçimselliği ile modern dünya tasarımına felsefî derinlik katan yeni bir döneme girdi. Uzun ve epik özellikler barındıran şiirlerinde, göç, savaş gibi olgulara insanî bir perspektiften bakarak çok sesli bir şiire yöneldi. Şiirinin başkalaşımını da poetik yazılarla açımladı. Şiirin kavram ve terimlerinin oluşturulmasında çaba gösterdi. “Şiir Okuma Durakları” (2004) adlı kitabı modern şiire ilişkin şiir bilgisi içeren bir elkitabı olarak değerlendirildi. Şiirin sorunları ve “İkinci Yeni” şiirleri üstüne eleştirel, çözümleyici yazılarıyla da dikkat çekti. 2006 yılında, Çukurova Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ile Eğitim Fakültesi Felsefe Grubu Eğitimi Anabilim Dalı tarafından ortaklaşa düzenlenen sempozyumla “40.Sanat Yılında Ahmet Ada’nın Şiiri” çeşitli yönleriyle ele alındı. 2008 yılında, Mersin Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Sinema ve Televizyon Bölümü “İki Şair Bir Kent” adlı belgeselinde Ahmet Ada ile Celâl Soycan kent kültürünü ve şiirini konuştular. Bu söyleşi DVD olarak yayımlandı.
Ödül: Gün Doğsun Gül Üstüne ile 1981 Akademi Kitabevi Şiir Başarı Ödülü; Aşk Her Yerde ile 1991 Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü; Vakit Yok Hüzünlenmeye ile 1993 Yunus Nadi Şiir Ödülü; “Onlar İçin Minibüs Şarkısı Üzerine Gözlemler” adlı incelemesiyle 1999 E Dergisi Şiir İnceleme Ödülü.
Eserleri: Şiir: Gün Doğsun Gül Üstüne, 1980; Acıyla Akran, 1983; Yaz Kırlangıcı Olsam, 1985; Yitik Anka, (ilk üç kitabının toplu basımı) 1993; Aşka Her Yerde, 1990; Vakit Yok Hüzünlenmeye, 1992; Günyenisi Lirikler, 1992; Taş Plak Gazelleri, 1995; Küçük Bir Anmalık, 1996; Begonyalı Pencere, 1998; Denize Atılan Çiçek,1999; Gökyüzünün Fıskiyesi, 2003; Denizin Uykusu Üstümde, 2004; Kantolar, 2006; Yeni Kantolar, 2007;Seçme Şiirler, 2009; Sözcükler Deniz 2009i; Taşa Bağlarım Zamanı
Poetika : Şiir Okuma Durakları, 2004; Şiir İçin Boş Levhalar, 2006; Modern Şiir Üzerine Yazılar, 2008; Şiir Yazıları, 2009
AHMET ADA
TAŞA BAĞLARIM ZAMANI
İÇİNDEKİLER
Yeter bana mezar taşı olmak
Anadolu’da
Bugün
Yağmurdan Sonra
Önce Boşluk
İçdeniz
Yelve
Kıyıda
Yine Deniz
Çok Eski Zaman
Varoluş
Değişmeler Denizi
Göçüm Ol Ey Ölüm
Değişimin Boyutu
Annem açılan üstümü örtüyor
Karlı gecelerde
Oysa denizin çarşafları üstümüzde
Derinde
Derinde II
Derinde III
Derinde IV
Geyik
Belirtiler
Belirtiler II
Alnı akıtmalı at
Alnı Akıtmalı At
Taşa Bağlarım Zamanı
İlk Zaman
İkinci Zaman
Üçüncü Zaman
Dördüncü Zaman
Beşinci Zaman
Altıncı Zaman
Yedinci Zaman
Sekizinci Zaman
Dokuzuncu Zaman
Onuncu Zaman
Parçalanmış Zaman
Yeter bana mezar taşı olmak
Anadolu’da
BUGÜN
Deniz dedim o büyük yanılgı
Bir çocuğun yüzündeki uyuyan su
Otun ağacın kavkının köklerine
Bir dolu yürüyen gün boyu
Rüzgârın fırıldağı oldum bugün
Ne zor şey kendinde biri olmak
Bir testi oldum bugün
İçimde güneşli ikindi
Yağmurun fırıldağı oldum bugün
Bir kaleme bir kâğıda döndüm
Kuyunun çevresindeki salyangoz izine
Yavaş yavaş derine indim
Deniz dedim o büyük sözdizimi
O büyük sözlük derine indirdi ruhumu
Konuşsam sesim yosun salkımı
Yürüsem yanım sıra yürür Pars
YAĞMURDAN SONRA
Belki uyur güpegündüz o yağmur
Ormana çıkar yolu denizden sonra
Yağar çocukların öğle uykularına
Kuşların belleğine ağaca yakın
Belki çıtırdılar içindeydi duymadık
Denize yakın nar ağacı
Yağmurdan sonra ıpıslak zambak
Belki yanımda yer değiştiriyordu
Gün boyu ölçtüm biçtim denizi
Ne kadar yanımdaydı kuşun zamanı?
Gölgenin zamanı ağaçtaydı
Uçup gitti nar giyimli gökyüzü
Elmanın güneşi parlar yapraklar arasından
Rüzgâra bağlanır at
Yağmurdan sonra görün onu
Serçeyle yarışır göğün boşluğunda
ÖNCE BOŞLUK
Günebakanlar zamanı mırıldanıyor
Köpekse taşı, deniz küstüğü maviyi
Ben içimdeki boşluğu mırıldanıyorum
Cenaze törenlerindeki yokluğu
Belki hiçlik bu denizden çektiğim balık
Belki de hiçlik salyangozun kabuğundan çıkması
Ama hepsi varlığıma dokunuyor
Önce o büyük sonsuzluk duygusu
Kuşun uyuduğu zamanı gösteriyor
Saat kulesinin saati
Güz terliklerini yitirmiş kapı önünde
Deniz çiçeklerini az ilerde
Kırlangıçlarını çağırıyor akasyalı sokak
İÇDENİZ
Yağmurun parmakları camlarda yine
Denizin üstünde nefes nefese
Birkaç martıdır akan gökyüzü değil
Sonra baktım gökyüzü bakır
Şamdanlar yükselmiş, bulutun içinde ısı,
Mermerin içinde ısı
Balıklar derin yaramdı benim
Balıkların içinde ısı
Balıkçılar, ey kardeşlerim,
Deniz hasadı sabahın sisi içinde
Gülümseyiverir birazdan güneş
Kuleler flamalar ışın içinde kalır
Yaz yağmurudur diner, akşam olur
Portakal ağaçlarına siner kokusu
Her yanda otun çın çın sesi
Kardeş yontuların geyiği içimde
Baktım olmayacak büyü
Şamdanları yakarım bu gece
Yürürüm bende saklı denize
YELVE
Kuşların uçtuğu yalnızca orman
Yan yana ağaçlar vardı galiba
Gün arıydı saatler uzun
Ağzın kuş dolu ormana yakındı
Ağzın uçurumdu korkuyorum
Ötesini berisini unutuyorum
Yanıp sönen yıldızlar mıdır gök
Uçup yelvece uçup gidebilirdi
Gelincikler gibi ovanın üstünde
Bunları konuşabilirim arada bir
Deniz bitkilerinden yalın bahçeyi
Delik deşik bir sessizlik vardı galiba
Kaç gündür denizi biçiyorum
Yüzün denize yakındı galiba
Yenile vardım varlık ile yokluk
Arasında, çiçek kokan ağzına
Göğsünden kuşlar uçabilirdi
Çatılar bacalar uçabilirdi
KIYIDA
Şaşıp kalıyorum doğanın mucizelerine
Denize yürüyor saban. Güneşin
Işından oltası sarkarken yaz
Gölgelerine bir çocuk başında
Şapkası denize bakıyor uzun uzun
Martılar denizi paylaşıyor. Bir çocuk
Oturmuş denizin kıyısına, bakıyor
Balıkçı teknelerine, usul usul
Ağlarını onaran balıkçılara.
Gök bir keten dalgınlığı
Başıboş yaz çiçekleri düşünüyor
Ilgımı. Yelce geçiyorum kıyıdan
Ve görüyorum başkalarının görmediğini
Gökle denizin birleştiği o ânı
Ruhuma dolarken denizin ormanı
Zaman rahvan atı gök çatının..
Durup düşünüyorum kocaman ovayı,
Büyük suları, sulara bakan çocuğu,
Nedir ki ağaçlar kuşlar yıldızlar,
Gövdemin ölümlü kabuğu
YİNE DENİZ
Denizin şamdanları yanar bir bir
Akşam akşam kentin ışıkları da.
Çarşıyı geçer bir uçtan bir uca
Balkonları dolduran sardunya kokusu,
Köşeyi dönünce birdenbire Pessoa
İstersen bırak anlatsın leylak
Ortadoğu’yu, ölü doğmuş yıldızları.
Akşam. Denize giren aydır
Bunalmış insana yabancılaşmaktan
Şaşırmam tutkulu ufku aldım ondan,
Parmaklarımın ucundaki kuş seslerini,
Denizi, denize yürüyen başak dizisini.
Gözlerimin yanışını aşktan
İstersen bırak konuşsun leylak
Gündoğusunu, başdöndürücü denizi.
‘Gazze’de yine çocukları öldürmüşler’
Kana bulanmış sesiyle konuşsun leylak
ÇOK ESKİ ZAMAN
Taşa bağladım tılsımını çiçeğin
Yetmeyesi nasıl da fışkırmış
Yarasında kayanın, sanki kabuğunu
Kaldırmış bakıyor oradan dünyaya
Fısıltıyla konuşuyor otlar
Sözleri yoksul, eskil, büyülü
Yaşlı bir salyangoz yaprağa yürüyor
Mürekkep balığı kıyıya
Giden gün değil bir mırıltı
Rüzgâr çadırın ipleriyle oynuyor
Ağaca bağladım bulutu sessizce
Yıldızlar yanacak neredeyse
Yokluğa büyüyor durmadan ayaklarım
Uzun mu uzun varoluş sıkıntısı
Kollarımı açsam yaprağın uzantısı
Konuşsam çok eski zaman
VAROLUŞ
Uzaklaşın, kum zambağı uykusunda
Yol gösteriyor rüzgâra.
Kısır konuşmalar. Şimşek çakımı.
Hiç mi hiççesine ölü soluğu denizin
Köpekler havlıyor durmadan göğe
Geyikler sapkın büyüsünde ormanın
Göğe doğru akıyor dilsiz orak
Ekinler uçarılık düşünde tarlanın
Yakınlaşın, defne yaprağından ağzım
Yaralarım binlerce kuştan
Sonraki yaşamım su gömüsü
Arıtıcı bir yol bulup akıyor denize
DEĞİŞMELER DENİZİ
Başka türlü çiçek açıyor deniz
Bulmuş kendince bir yol
Taşı yontuyor koynunda
Gökyüzünü billura çeviriyor
Orman oluyor soluğu
Bu yaz başka türlü esiyor rüzgâr
Kanat takmış sonsuzluğun göğüne
Ne yana baksam köpük içinde
Kalıyorum omuzlarım kara ağaç
Denizin eşiğine oturuyorum
Demek ki yalnızlığın eşiğine
Elimi uzatsam varlığımın hiçliği
Çok eski bir boşluğu dolduruyor
İçim dışım kumun zamanı
Vakti sormuyor kuşlar
GÖÇÜM OL EY ÖLÜM
Emzirdim yeryüzü ağrılarımı
Taşları, arzuyla parlayan yıldızları.
Böcekler, atlar, yol arkadaşlarım,
Sesim titriyor her taşın içinde
Muştular olsun göç yakın
Göçüm ol ey ölüm.
Bir ırmağın yüzyılı oldum ben,
Dolan bir bardak, yağmur
Ağlayan bir çocuğun kirpiklerinde
Gökler boyunca uzayan
Suların kuşların yaprakların bolluğu
Oldum ben ey ölüm
Kanıma karıştı deniz ağaçları
Kök oldum dünya toprağına
Beni konuştu parçalanmış ağız
Arı, karınca, kaplumbağa
Kuşların bulutların hışırtısı oldum
Ey ölüm, muştular olsun ölünce,
Bir sokağın ucundan bakacağım
Denize
DEĞİŞİMİN BOYUTU
Yele verdim içimden geçen atlıları,
Ne söyler portakal çiçekleri?
Ya Troya önüne gitmişlerdir,
Ya çiğnemişlerdir İthaka düşlerimi
Boşluğa bıraktım elimdeki elmayı,
Çınarın içindeki sessizliğe, damara,
“Elma nereye düşer?” diye sorsan,
Yanıt veririm: “İçimdeki boşluğa”
Ölümsüz bir bahçe düşün uzun
Uzun, girdim bu uykunun içine,
Bir elimde çakıl taşı, öbürü boş,
Uyandım ki içim dışım rüzgâr
Bir kaygı belki rüzgârı yakalayışım,
Yağmur yağınca nereye gider?
Yıllar sonra karşılaşırız yine,
Açık kalmış bir pencere önünde
Annem açılan üstümü örtüyor
Karlı gecelerde
Oysa denizin çarşafları üstümüzde
DERİNDE
- Orası neresi? Cinayetler işleniyor
- Bilmiyoruz, derine indik boşlukta
Kıpırtısız bir yontu oluyor yüzlerimiz
Dün mü? Belki. Belki yüzyıl öncesi
Derine indik çok derin denize
Öylesine kaldı üstümüzde Hitit güneşi,
Ama rüzgârı da kuşları da
Duymuyoruz, belleğimizde hepsi
- Bastığınız yerin ışıması. Neredesiniz?
- Denizin kırık basamaklarında,
Balıklar geçiyor üstümüzden,
Kaygılı, savaş görmüş kırgın yüzler
Toplanmışlar kendiliğinden, düşünüyorlar
Varlığı bir çocuk güzelliğinde
Yokluğu akmayan bir dağ çeşmesinde
- “Yaşantı” diyor yanı başımda duran
üçüncü kişi, “daha büyük denizden,
belleğin aydınlığı ağrıyor, sessizliğin
sesi oluyor yüzlerimiz.”
DERİNDE II
Denizin belleğidir batık gemi iskeletleri,
İpler, taslar, unufak kürekler, çömlekler
Uçuşurlar suyun dibinde.
Işığa kırılır yan giden balıklar
- Bir serap mı deniz ormanı?
- Arıyordum denizin basamaklarında
İçimdeki çölü. Ağacın varlığından
Kuşkuluydum. Kokusunu duyardım
Çiçek açmış ağacın, işitirdim belki
Yaprağın yaprağa yürüyüşünü.
Kuşkum olmazdı deniz ormanından
Boşlukta, ışığın kırıldığı boşlukta,
Hititli binlerce yüz soyağacım,
Belki yalnızca bir şaman Hazar’dan
Uzun göç yolları, tilki avı belleğimde.
Bir ırmağın kayboluşuyum denizde
Evimi unuttum var mıydı evim?
- Siz oradaydınız denizin dibinde
Üstünüzde boydan boya Samanyolu
DERİNDE III
Baktım sakallarım uzamış, genç
değilim artık, deniz sessiz,
ışıkları sönük, üstümde şimşek
mavisi gök, sular ısındı, yaz geldi
galiba
Unuttum dağları büyük hayvanları,
tohumun içindeki sesi, domates
toplayan kadınları, unuttum
konuştuğum dili suyun altında
Dün müydü yüzyıl öncesi mi
buradaydım yeryüzü yokluğunda
büyük fabrikalarda, tarlalarda
göğün yıldızlarını unuttum,
suyun tadını, ağa takılan balığı,
bardaktaki suyun kırık aydınlığını
Ben zamansız bir aralıkta durdum
denizin kapısı saat kulesine bakardı
ben denize bakardım, denizden
geleceklere, yapayalnız
bakardım içimdeki tenhalığa
DERİNDE IV
Bulutlar geçiyor nefes nefese
Bulutlar geçiyor denizin içinden.
Gece yosunlarının ayak sesleri.
Bir ağaç soyundanım giyinmiş
Yapraklarını baştan aşağı
Yağmurlar geçiyor denizin içinden
Giyinmiş pasajların kokusunu
Az daha unutuyordum
Yağmurun yağdığını denize
Bütün yoklar belleğimde
Eğriler çizerek sokakları geçen kuşlar,
İşitiyorum seslerini derinden,
Ağaçlar büyürken uçarlar
Yanı başımda Süryani bir bakış
Denizi sorguluyor uzun uzun:
“Denizin zamanı yoktur,
Yurdu vardır her uykusuzun”
GEYİK
Ağrıyan bir yanım deniz hâlâ
Ölü suları bırakıp da geldim
Kim bilir lodosçudur soykütüğüm
Kollarımı iki yana açsam
İki kadırga direği öyle sessiz
Öyle uğultulu gece gündüz
Toprak sahipleri topraklarındaydı hâlâ
Kente lodos kapısından girdim
Yanımda beyaz bir geyik
Kimse bir geyikle geldiğime inanmadı
Ne patlak gözlü bankerler
Ne karanlık koridorların mübaşirleri
Hiç soran olmadı deniz halkını,
Parsı, bin türlü balığı, şimşeğin kılıcını,
Kör savaşta ölenleri, kürekçileri,
Tüketilen denizi, şarap rengi göğü,
Hiç mi hiç soran olmadı.
Bütün gün caddelerde yürüdüm,
Bakıp geçtiler kayıtsız biçimde
Savaşlardan kurtardığım geyiğe
BELİRTİLER
İnsan ne arar derinde ta dipte
Kör bir makas, eski dillerden
Tılsımlı sözcükler. “İyi akşamlar”
Dileyen iyi insanlar, büyülü otlar
Ayak izleri denizi boydan boya geçen
Göğü de arar yaprak hışırtılarını da
Göğün atlarını, karıncaları,
Kuş, böcek yazılarını, ağaçları,
Ormanı ışık giren doğu kapısından
Burada dağılmakta nesneler, anıların tozu,
Kolay değil dile getirmek eşiği
Cangılın ilerleyişini
Çekimleri içine ölümün.
Bir bulup bir yitiriyorum parsı
Dipte ta derinde hıncı okuyorum gözlerinde
Doğduğumdan beri.
Bir de aşkın iyicil hançeri
Işıyor cangılın köşelerinde
İnsan iyi şeyler arar denizde
Para geçerli değil
BELİRTİLER II
İnsan neye yarar koca bir kış boyunca
Sessizlik çiçeklenir
Ağaç yürürken suda
Beni zora koşar hep yanımda olan Pars
Kaygı oturmuştur masama üçüncü kişi
Olarak, sınırlarımı yoklamıştır kılık
Değiştirerek alacakaranlıkta
Deniz, o kocaman tanıdık bahçe
Onaramaz varoluşumun kaygılarını
İnsan neye yarar onaramazsa
Başkalarının kaygılarını doğduğunda
Kim verdi bana bilinci –
Nereye ait bu parçalanmış ben
Kuşlar bile birlikte uçarken
Yok bende ürpertisi kayıtsız göllerin
Belleğimde yıldız kümeleri, sığırcıklar,
Biliyorum getirmeyecek çocukluğumu
Ne deniz ülkesi ne ölümcül Pars
Ama geyikler yol gösterecek
Tükenmeden orman
Her çeşit hayvan
Gireceğiz kente ölüm olmadan
Alnı akıtmalı at
ALNI AKITMALI AT
“Biz denizin basamaklarını inerken
Kar vardı dağlarda, düz ova soğuktu
Cennet cehennem bölgesinde devenin
Üstünde fotoğraf çektiriyordu çocuklar
Güneşi arkalarına alıp, kış güneşini.”
Derin sulara gömüldüğünde ayaklarımız
Daha çabuk gömülüyordu ruhlarımız.
Bize ne oldu? Biz kara halkı neden kaçtık
İçinde varolmadığımız kentten?
Bitti artık boşluk, suyla doldu
Gölgelerimiz bile. Denizin yapıtları
Şaşırttı bizi. Biz kentte görmedik
Öyle özgün, öyle el değmemiş yapıtlar.
Bize verilenle yetinmemizi istediler.
Ölüm tek yasasıydı yolun.
Boşlukta yıldızların ışıması gibidir
Bir düşten uyanması insanın
İşittik belki yıldız çiçeklerinin sesini
Yavaş yavaş büyüyen
Akarsuyun billur sesinde
Derin sulara gömüldüğünde bedenlerimiz
Bir başına kalırız sesler içinde
Takılıverir peşimize bozkırdan
Kurtardığımız alnı akıtmalı at
En güzel ânı ölümsüzlüğümüzün
Attı koşan. Kıştı, çok üşürdük
Bakıp bakıp denizin açık kapılarına
Gülümserdik acı suda yokluğa
Bulabilseydik keşke sedir ağaçlı bir ülke,
Çözülürdü sıkıntılarımız bir demet başak gibi
Gösterişsiz, kibirsiz yol alırdık yine
İnsanın ta içine, kardeşlik ormanına.
Abartılı sahte görkemli
Paranın üretildiği kentlere
Kentlere döndük yine
Yaslı asfaltlara
Zarif abdal
Takılıverdi peşimize bozkırdan
Kurtardığımız alnı akıtmalı at
TAŞA BAĞLARIM ZAMANI
“Bizim yüreğimiz göçük dönerken
Kentlerin varoşlarına. Sandallarını buluta
Bağlayan göçmen balıkçılara döndük.
Sonbahar kokan odalarına döndü
Kadınlar uzun yolculuklardan. Bu sefer
Uzun sürdü çapalamak şafağı.”
Sarıasma kuşu Gözne bağlarını dolandığında
Mersin uyuyan denizi uyandırmıştı.
“Hadi şimşeği verin bize” diyordu
Yaşlı bir adam gözlerini kısarak
Dağ yolunda değişmeler içindeyken taşlar.
“Akdeniz’de taşa bağlarım zamanı,
Çamlar gecenin çobanı” diyordu
En çılgınımız elinde ayçiçeği kalpağı.
Köpekler yakındı, hissediyorduk
Serçeler yorgunluğumuzun ikinci, üçüncü yoldaşı
Beraber döndük kentin yıkıntılarına
Kitaplarımızın yakıldığı
(O da başka bir ölümdü)
Ağır sessizlik ânları ayaklar altında
Ağır yükü onurun ağrılı sanrı.
Tabaklar bardaklar kaşık sesleri
Bütün zamanlar boyunca kulaklarımda.
Ne zamandı? Yemek yiyenler kimdi?
Ağlayanlar isli gök altında.
Sonunda denize baktık, öylesine incelikle,
Kimsenin farkında olmadığı denize
Hadi dedi bunları yaz, şimdi anlattıklarımı
Bu insanlar ne ister? Kendileri kanatsız
Kuşken. Hangi erinç doldurabilir
Kalan günlerini. Bize de kalmaz tek
Bir ağaç, tek bir kuş, tek bir rüzgâr.
Kürekler elimizdeyken açılalım denize,
Enginler bilge kaygılarımızın erinci.
Kim alıkoyabilir bizi? Bulabilseydik sevgiyi
İnsan yüzlerinde kucaklardık direkleri.
Eyvah! Geçen her ân bir buğu,
Kim karşılayabilir “başka bir ölümü?”
İLK ZAMAN
Yeni günle bir kapı açıldı denize kuğu biçiminde
Herkesin uyku saatiydi görüyordum
İşte kapı diye bağırdım duyuramadım sesimi
Daracık odalarda sıkım sıkım sıkılanlara
Daha doğrusu bu rüzgâr sesimi tıkadı
Çiçeğe dört adım kala
Ağacı geçince çiçeğe dört adım kala
Bir çocuk da bağırtı işte kapı diye
Bir çiçek açtı kapandı öğrendik
Yaralarım kapandı denizin eşiğine varınca
Yeni günle bir yol açıldı denize çamaşır
Asılan balkonlar arasından
Bir çocuk bağırdı denizin derinliğine
Bir adam yoksulları çağırdı ayın sofrasına
Balıkçılar balıktan döndü basık evlerine
Mavi plastik kovaları, ağları,
Kırmızı çizmeleri vardı yanlarında
Ayakları terli avuçları fas fas kabarık
Uykularında sarkıtacaklar ayaklarını denize artık
Gelip gelip gidecek balıkların boşluğu
Ben miyim bu diyecekler köşeli yuvarlak
Çocuklar olmasa, güzel pabuçlar olmasa,
Balıklı hava olmasa
Kente giderdim koca saat kulesini kıyıdan
Götüren bulutlara varmak için
Dört köşe çıktı güzel çocuklar sinemadan
Dört köşe çıktı çocuklar güzel sinemadan
Dört köşe çıktı sinemadan güzel çocuklar
Dört köşe çıktı çocuklar sinemadan güzel
Sulanmış bitkiler kadar güzel
Balkona konan güvercinler kadar güzel
Tırnağın yırttığı kâğıt kadar güzel
Biri vardı içlerinde uçsuz bucaksız yüzü çavdar rengi
Adına para bastırmış köy köy gezen babası
‘Aaa’ dedi ‘arabam gelmiş’
Güçlü bacaklarıyla binip gitti
Yüzünü değiştirip değiştirip gelir artık
İKİNCİ ZAMAN
Annem pencere önünde, konuşacak sanki
Asma yaprağıyla. Öleli iki yıl oldu oysa.
Sardunya saksısının biçimlendirdiği
Boşluğu düşünüyorum,
Camgüzelinin durup durup açışını,
Bende yeri yok varoluşumla bütünleşmedikçe,
Nesnelerin taşkınlığının
Kibrit çöpünün köpüğünün
Balkonda hiçbir şeye aldırmadan
Gezinen iki güvercinin,
Başlangıcı kuğu olan şu küçük kızın.
“Babası emekli olduğunda, dedim ki küçük kıza,
Varoluşun anlamını kavramadan
Geçip gider parlak günler. Kendini hazırla,
Çiçeğini açan, yaprağını döken göğe.”
Bir zamanlar sayvanlarda otururdu babam
Güzel türküler söylerdi hüzünlü
Düşünmeden benliğinde ölümü
Şifalı bitkiler toplardı
Sayrı olanları iyileştirmek için.
Ne zamandı? Yoklukların göğüne
Gömdük onu. Eskidir babam
Göğü dolduran bütün yıldızlardan.
Şimdi düşünüyorum, çözülmüş bir
Yıldız kümesi miydi duygularımın karmaşası
Ölüm karşısında?
Bitmeyen bir bahçe var mı? Bahçenin
İkinci zamanı. Yapraklar, çiçek tozları
Savrulmuş, mevsimlerin titrediği.
Gitmeyen bir yol var mı? Büyük
Olsun isterse varoluşun acısı. Gidiyorum
Hüzünden anıtlar bırakarak.
Yeryüzü buğu sanki,
Otlar hissettirmekte bana yaşadığımı,
Boş balıkçı kovaları. Çözülmüş
Harfler kâğıtta dağılmakta. Ve ışımakta
Kıyıda bir balıkçı, oltasını sarkıtan
Dünyaya.
ÜÇÜNCÜ ZAMAN
Oradayız, o aşk yalnızlığında varlığın,
Ne arıyoruz koca denizde? Poyraz değil
Ruhlarız, gövdemiz toprakta. Ruhumuz
Değişerek geziniyor dünyada. Bir
Aşk halinde geçemeden öte yakaya,
Kocaman gözlerle bakıyoruz renklerini
Yitiren dünyaya, mühürlü ağızlara.
Oradayız, o deniz üstü ülkede. İnsanlar
Anlamını yitirmiş sözcüklerle konuşuyor.
Taşlar bağlanmış köpeklere. Güneş
Parlamıyor eskisi gibi. Deniz laleleri
Böyle kapkara değildi eskiden. Ada
Açıklanamaz bir nedenle göçmüş,
Gürültülerle Rene Char şimşeğine.
Ruhun demirlediği bir liman yok mu?
Hep bunu düşünüyoruz yüksek sesle,
Gün batıyor aynanın içinde kalıyoruz,
Deniz kocaman bir ayna. Deniz
Kuşlarıyla buluşuyoruz, kucaklaşıyoruz kırık
Kanatlarımızla. Onlar karaya giden
Yolu gösteriyor akşamleyin ruhlarımıza.
Sonunda kıyıya varıyoruz. Kentteyiz,
Pasajların köşesinden bakıyoruz akan
Kalabalığa. Hafif bir rüzgâr esiyor
Denizden. Uçup gidiyor tanıdık bir yüz,
O çılgın patlamada nasıl öldüğümüzü bilen
Ama bilmiyor geçemediğimizi öte yakaya,
Ruhumuzun hâlâ gezindiğini dünyada.
Oradayız, kentin tedirgin kıyılarında
‘Günaydın’ diyoruz, ‘iyi geceler’ diliyoruz.
Kimseler görmüyor eğilip selam verdiğini
Minarelerin ruhlarımıza. Bilge urbalarımız
Denize dönünce parlıyor. Sonbahar sabahları
Rahatça bakabiliyoruz geride bıraktığımız
Kuğulara geyiklere karacalara.
DÖRDÜNCÜ ZAMAN
Taşları konuşuyoruz burada, bir yıldız
Kayıyor suda görüyoruz yazgımızı
Biz yoksullar, tandır ekmeği, zeytin,
Peynir tutan parmaklar, parmak
İzleri polis arşivinde olanlar
Mağluplar madunlar mağdurlar
Sınırda yaşayanlar, görenler-duyanlar.
Bu bir yoldur, yolun başlangıcı.
Tarihin kara taşındayız. Bize,
Yok öyle bir ülke, diyorlar
Deniz altında.
Bu yıl burada kalıyoruz, kuşlardan
Yapraklardan uzakta. Pırıl pırıl delikanlılar,
Gelinlik kızlar. Umut tükenince ülkeden.
Kan yayılırken testilere, zeytin çekirdeklerine,
Tarlada bağda fabrikada olanlar,
Çileğe ve mısıra gidenler
Sonunda soluk alıyoruz burada
Deniz altında. Biliyoruz denizin gücü
Kadar gücümüz. Biliyoruz tarlalarda
Fabrikalarda kalacak solan
Gölgelerimiz.
“Metroda bir kız görmüştüm gözleri
Kocaman dolunay gibi. Güzelliğiyle
Ezilmiştim. Gözleri belleğime yerleşmişti.
Bütün gün kırık yontular, taşlar
Arasında gezinmiştim.”
Burada günler kutusundan çıkarılan keman
Düşlerimizi çalıyor kemancı
Ezilmiş başakların sesini duyuyoruz
Metroda gördüğüm kızın eteğinin hışırtısını
Günebakanların rüzgârda hışırtısını
Çarpan bir pencerenin gürültüsünü
Demir kirişlerin çirişotlarının sesini
BEŞİNCİ ZAMAN
Size yakışmadı derler
Koca gökkubbeyi kuşatan benliğinize
Koca okyanusu kuşatan benliğinize
Bir örümcek ağı gibi kuşatan benliğinize
Bir yaprak düşse sesini duyan benliğinize
Bir adınız var, bir işliğiniz, bir hırkanız,
Bir yolunuz, gidilecek bir deniziniz,
Hepsinden önemlisi bir diliniz var
Sözünüz giyinir kuşanır dünyanın kırlarını
Zeytin tanelerini dolanır ebabil kuşları
Tarlada fabrikada tersanede çalışır
Hodanı bilir çirişotunu dile getirir
Denize koşan ırmaklarla söyleşir
Asma kütüklerinin rüzgârıyla söyleşir
Fenike’yi İskenderiye’yi Mersin’i Kudüs’ü,
Wittegenstein’ı Heidegger’i Kavafis’i
Sözgelimi tersinden okur, okur da
Bir şey olmak istemezsiniz, bir adınız var,
Dolaylarında ana caddeler,
Kenar mahalleler akar
Cezayir akar, mercan abanoz kehribar akar
Üstünüz başınız baharat kokar
Gül nergis kokar
Sinema kapılarında satılır, oradasınızdır
Sonra sonra dağlar arasında Fındıkpınarı’nda
Düşer asfalt yola gölgeniz
Attar’sınızdır sarp yollarda
Abdalsınızdır diş fırçası cebinde
Bir ağaç, bir çiçek, bir sözcük
(Sözcüğün bozgunu)
Düşer belleğinize öylesine yabanıl
Bir ışıma halinde rastlarsınız
Ölümsüzlük otuna
Size yakışmadı derler
Çok erken ölüm de
ALTINCI ZAMAN
Denize doğru yavaş yavaş yürüdüğümde
Pars gelir hep peşimden
Boşlukta ruhum takılıverir
Noterlerden kaçmış soluk yüzlü insanlara
Koca bir kıştan geriye kalan
Yaralanmış yüreklerdir. Dinlerim
Kılıç yarası öykülerini. Bilirim
Koca kentte yokluğa yürüdüklerini.
Yoktur yanlarında hiçbir koruyucu
Göçüp gitmiş atalarının ruhlarından başka.
Yağmuru mülk edinmişledir
Denizi yurt ölü sandığımız nicesi
Otururlar başucumuzda çukura kaçmış
Gözleriyle. Başkası göremez bulvarları
Geçtiklerini. Tatlı sert rüzgârlara
Söz geçirdiklerini bilmez kimse
Hayvanlardan başka. Öyle ki,
Fısıltıları duyulur haksızlığa uğramış
Saf yüreklerinin gök katlarından.
Yaşantıları yanılgıdır
Mevsimlere uymaz urbaları
Kimi tel gözlüklüdür
Kimi sarkık bıyıklı
Ölümleri varoluştur
Doğumları da..
Saf yüreklerini sağaltan
Birileri var
Sayrılarevi köşelerinde.
Benim yokluğa yürüyüşüm,
Hiçliğe kanışım onlardan. Denizin kapısını
Arayışım yıllardır. Sevincin çekici,
Üzüncün nacağı arasında çözülsem de
Yıllardır, yollar açılır yollar kapanır
Pars izimi sürer. Bir yolu tamamlarım
durmadan
YEDİNCİ ZAMAN
Kente doğru yavaş yavaş yürüdüğümde
Caddelerde bulvarlarda geyikler görüyorum
Acısına kapanmış insanlar oluyor
Kılıçla kapanmış yolları
Her köşe başında kurtlar oluyor
Eski dillerin konuşulduğu kentte
Akıp gidiyor bugünden geleceğe
Kollar bacaklar ölü gözler
Hüzünlü kadınların söylediği ağıtlar
Denize ulaşıyor, takılıveriyor
Belleğimin saçaklarına
Dilin sancağı ağıtlar
Yalnızlık sürüyor atını üzerime.
Ah, şimdi denizde olsam
Karşılar beni aydınlığın balıkları.
Burada yırtılmış insan yüzleri
Zamanın tefeciliğiyle, açgözlü
Parayla
Kente doğru yavaş yavaş yürüdüğümde
Yalnızlık sürüyor atını üzerime
Neyse ki geyikler var her köşe başında
Kulak veriyorum sessizliklerine
Kimseler görmüyor
Ölümcül Pars’tan başka
Denizin yontuları bana bakıyor
Ben çocukluğumun imgesini arıyorum
Geçmişimi geleceğimi bir düzlemde
Buluşturan bir taş, bir eşya,
Gök gürültüsü, şimşekten bir kılıç,
Yeni ölen bir yüz nice acılar çekmiş.
Unutuşa çekiyorum kılıcı.
SEKİZİNCİ ZAMAN
Biz burada derin rüzgâra sırtımızı verdik
Bekliyoruz kocalarımızı. Denizden dönecekler.
Deniz geri verecek onları. Onlar sicimle
Ve sessizlikle bağlı midyelere denizkestanelerine.
Çakıl taşlarıyla konuşuyorlar, deniztarağıyla,
Yosunlarla, karideslerle. Suyosunu zamanı.
Bir adımız var mıydı unuttuk.
Denizin bir parçası oldu gözlerimiz
Gözlemekten enginleri. O verecek bize
Eşimizi, oğlumuzu, ekmeğimizi, tuzumuzu.
Hırçın bir çocuk bu kıyılarda günbatımı,
Denizin yapıtları mağrur, rüzgâr
Çürümüş yosun kokuyor.
- Biz kadınlar sabırlıyızdır değil mi?
- Güzel günlerimiz oldu, kötü
Zamanlarımız da.. Yine de bölüştük
Ay ışığını, kaşık sesini, bir diş sarımsağı,
Bize kötü davrandıkları zaman bile,
Kumsalda kırılan dalga olduk,
Kapı önünde konuşkan kadınlar.
Küfrü sildik önlüklerimize.
Düğümler attık yokluğumuza,
Ağlar onardık ay ışığında
İnce bir giysi üstümüzde,
İçimizde boşluk. Sevindik
Alınan bir çift kunduraya, terliğe,
Eteğe bayramlarda.
Oysa kılıç
Gibi iniyor günlük hayat çözülmemiş
Sorunlarıyla boynumuza. İğne ucu
Olduk. Denizde boğulmuş çocuk.
Mutfakta unlanmış balık. İçimiz
Barışık değil dünyayla, pencereden
Sarkan bir yasemin dalı kadar bile.
Biz burada deniz kıyısında bekliyoruz
Bilmeden neyi beklediğimizi
Solgun güllerden aldığı renkle
Bulutlar değişiyor, bekliyoruz
Denizden dönecek yalnızlığı
Günbatımında
DOKUZUNCU ZAMAN
Tambur sesiyim ben de bir akşamüstü
Deniz gören daracık bir sokakta
Bir fesleğen kokusuna karışıyorum
Bir çocuk sesine, bir fayton sesine.
Benim o çocuk asılan
Faytonların tentesine,
Parke döşeli yollarla yarışan.
Bir taş olduğum da söylenir
Kör bir sokakta
Kırlangıçların uçtuğu.
Ah, giden yaz gecesi mi? İyi sabahlar.
İyi sabahlar portakal ağaçları, çiçeklenmiş
Zakkum. Denizin kıyısına oturmalıyım artık.
Topal işçi zaman şişe cam fabrikasında,
Ben de oraya kalkan bir otobüsteyim,
Oturmalıyım artık bir yere.
“Dalgın bir ihtiyar, bak
Takma dişleri takırdıyor
Oturduğu koltukta.”
Dünya benden uzaklaşıyor,
Bulmalıyım artık bir gölgelik,
Ve abdal bir tin bedenime.
Ey iki bin yedinin yaz günleri,
Denize sarkıttım ayaklarımı ayaklarım uzuyor
Sakalım tırnağım varoluşum uzuyor
Esrikmişim yerçekimi yokmuş
Bedenime uymamış abdal tin
Alnımda yabanıl bir tabanca,
İntihar bile edememişim.
Ah, işte şu tepeyi aştığında otobüs
Düzayak orman, dalgınlıklar ağaçmış.
Ah, işte unutmak yazı, kör zamanı,
Çiçeklenen suyu, kar sesini, büyük gözleri.
Hızla gelişiyor varoluşun acısı
Bir bakmışım doğumun olmuş,
Yengisi ölümün, Mersin yolunda.
Ama koşarlı ayaklarım hâlâ
Bir hamam arıyor Mersin çarşısında.
ONUNCU ZAMAN
Şaşılacak şey denizin sesi kalıyor yüzümde.
Kirpiklerim tuz. Saçlarım, ki döküldü,
Işık dolu. Ey Doğu, ey beni çağıran
Sazlıktaki sessizlik! Bahçeler nerede kaldı?
Ne tepelere tırmanan ağaç,
Ne kanadı yalım kuş,
Bahçelerde kalmıyor.
Yağmurun sesi, yeşilin yapraklanan sesi var.
Kalın bir sis kentin caddelerinde kalıyor,
Adımlarım sıkıntılı sokaklar gittikçe uzuyor.
Yüküm yonga, yo hayır pörsüyen dünya.
Dostlarım deniz kıyısında bahçede oturuyor.
Ben koşarak kucaklıyorum körlenmiş
Yürekleri. Huylanıyorum kötü
Heveslerinden kızların. Gidiyorlar
Kısa günde, alınları alımlı, cesaretleri
Cüretkâr gürültülü caddelerde.
Bir sürü kırlangıç caddeyi geçiyor,
“Kırlangıçlar dünyanın dizemi.”
El ayak çektiklerini sanıyordum
Dünyadan, öyle değilmiş,
Tamamlıyorlar caddelerin gürültüsünü
Güpegündüz.
Şaşırmıyorum borsalarda tüketilişine kentin,
Soluk alıp verdiğim kentin.
Tozlu varoşları derin,
İnsanları uçurum sessizliği kentin.
“Denizi görünce bahçelere varacağım,
Denizi görünce ışığa varacağım
Yolumun önünde durmasın kimse.”
Gidiyorum yağmurun tekrarı yüzümde
Gürbüz çocuklar ağaçlı yolun sonunda
Düğmeleri sıkı sıkı ilikli, okul yolunda
Işık vurmuş en küçüğünün yüzüne
Gelip gelip gidiyorum yüzümde yağmurun tekrarı
Giderek yağmurun biçimini alıyorum
PARÇALANMIŞ ZAMAN
-Asfaltın yarığından fışkıran çiçek mi?
-Hayır, başlangıcı ve sonu varlığın,
Rüzgârda salınışı uzun ince bir vedanın.
Hangi deniz hangi dağ
Koruyabilir çiçek tozlarını
Dolambaçlı yolların doruğunda?
Kerpiç duvarlar, manastır yıkıntıları,
Üç beş köpek, söğüt altında –kahvede-
Sakalı uzamış adamlar. Tozlu yolda
Şaşkın şapşal çocuklar,
Gözleri büyük kuyu ağzından.
“Sen doğduğunda yavrum, dişlerimin
Arasında ak bir çiçek, gelmiştim köye.
Sıvası dökülmüş duvarlar, ilençli
Açıklamalar koymamışlardı aramıza.
Şimdi yalnızlığın eli bana ulaşamıyor.
Yurt bildim dili, yalın, içten
Evrenin anası olan. Deniz kabarırken
Midyeler topladım yalnız
Ben kaç kez varoldum köyde,
Asma yaprağını yüzüme sürdüm,
Asma yaprağı mıydım, ağaç mı?
Kim bilir kaçıncı mevsimindeydim
Rüzgârda salınışın gürültüsüyle
Çisentili yağmurlar yağar bir yandan
Yağmur sonrası duyarım dağların müziğini.
Gevezeliklerini dinlerim balıkçıların-
Müzik baskın çıkar her zaman
Yalnız değilim. Toprak düzeninde yaşlılığım,
Bir ayağım toprağa gitmekte
Bir ayağım denizde hâlâ.
Sayrılarevine giderim sık sık
Arkadaşlarımı görmeye, işçi sınıfından,
Gülümseriz düş olmuş yüzlerle
Gülümseriz parçalanmış yüzlere
Birer yabancı gibi kentte”
